Oddział kardiologiczny

KOORDYNATOR ODDZIAŁU

spec. kardiolog Leszek Kołakowski

  

PIELĘGNIARKA ODDZIAŁOWA

Joanna Ruszczyk

 

Telefony :

Ordynator 86 211 91 50

Lekarze 86 211 91 49

Pelęgniarki 86 211 91 51

OIOK 86 211 91 52

 

 

e-mail: kardiologiczny@szpital-grajewo.pl

 

 

MAJĄC SKIEROWANIE DO ODDZIAŁU NALEŻY:

• Zgłosić się na Izbę Przyjęć (wejście od strony SOR-u)
  POSIADAĆ:
• Skierowanie do szpitala
• Dowód osobisty
• Wyniki badań ambulatoryjnych
• Karty informacyjne z wcześniejszych hospitalizacji
• Rzeczy osobiste (piżama lub ubranie domowe, ręcznik, artykuły higieniczne, kubek, kapcie, klapki pod prysznic)

 

Oddział Kardiologii Szpitala Ogólnego im. Dr. Witolda Ginela w Grajewie uczestniczy w ogólnopolskim Programie Kompleksowej Opieki Specjalistycznej osób po zawale serca ( KOS-Zawał)

 

 

 

PORADNIK  DLA  PACJENTA  PO  ZAWALE  SERCA

 

 

 

Serce człowieka jest najważniejszym organem, od którego zależy funkcjonowanie całego organizmu. Składa się z czterech jam: dwóch przedsionków i dwóch komór. Sprawne działanie tego organu umożliwia dostarczanie do tkanek i narządów całego organizmu odpowiedniej ilości krwi, a tym samym odpowiedniej ilości substancji odżywczych i tlenu.

Aby serce mogło wydajnie pracować musi być zaopatrywane w odpowiednią ilość substancji odżywczych i tlenu. Proces ten przebiega za pośrednictwem naczyń krwionośnych które doprowadzają krew ( bogatą w tlen i substancje energetyczne) do komórek mięśnia sercowego . Te naczynia krwionośne nazywamy tętnicami wieńcowymi.

 

Sprawne funkcjonowanie tętnic wieńcowych , czyli tętnic odżywiających serce, zależy przede wszystkim od ich drożności. Wszelkie bariery znajdujące się na drodze przepływu krwi w obrębie naczyń zmniejszają przepływ krwi , co skutkuje słabszym ukrwieniem, czyli gorszym zaopatrzeniem w tlen i substancje odżywcze. Chorobą odpowiedzialną za tworzenie „barier” ograniczających przepływ krwi w obrębie tętnic jest miażdżyca. Jest to przewlekła choroba zapalna charakteryzująca się tworzeniem złogów w ścianie tętnic, co prowadzi do utraty ich elastyczności i zawężania światła. Sam proces miażdżycowy polega na gromadzeniu się w ścianie tętnic złogów tłuszczowych i komórek zapalnych przenikających z krwi . Zgromadzone złogi lipidów powodują zwężenia światła tętnic lub ich całkowite zamknięcie i w ten sposób uniemożliwiają prawidłowe odżywianie serca.

 

CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE ROZWOJOWI MIAŻDŻYCY TO: 

• wysoki poziom cholesterolu LDL we krwi

• palenie papierosów

• brak aktywności fizycznej

• nadciśnienie tętnicze

• cukrzyca

• podwyższony poziom kwasu moczowego we krwi

• otyłość brzuszna

• obciążenia rodzinne

 

Ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej czyli miażdżycy tętnic wieńcowych , wzrasta z wiekiem. Również pleć ma wpływ na rozwój miażdżycy i występowanie zawału serca . Do czasu menopauzy choroba wieńcowa i zawał serca u kobiet występuję rzadziej niżu mężczyzn. Po okresie przekwitania ilość zawałów w grupie mężczyzn i kobiet jest podobna.

Leczenie farmakologiczne choroby wieńcowej jest bardzo ważne, jednak nie tylko tabletki mogą nam pomóc w zapobieganiu miażdżycy i zawałowi serca. Równie istotne są: prawidłowe odżywianie z ograniczeniem tłuszczów zwierzęcych i zwiększoną ilością warzyw w diecie , regularna aktywność fizyczna oraz zaprzestanie palenia papierosów .

 

Zawał serca czy można go szybko rozpoznać ?

 

Zawał serca jest zwykle skutkiem pęknięcia blaszki miażdżycowej w naczyniu wieńcowym, czyli tętnicy doprowadzającej krew do serca. Gdy blaszka pęka, tworzy się wokół niej skrzeplina (złożona z płytek krwi i włóknika), która zamyka naczynie wieńcowe i całkowicie blokuje napływ krwi do mięśnia sercowego.

 

OBJAWY:

Najczęściej zawał serca objawia się silnym bólem, pieczeniem lub uciskiem w okolicy mostka. Ból ma charakter rozlany, nie punktowy, tzn. nie można wskazać miejsca bólu np. jednym palcem. Często ból promieniuje do żuchwy, szyi, pleców, rąk lub barku, może towarzyszyć mu także drętwienie palców. Niekiedy zawał objawia się bólem brzucha, nudnościami i wymiotami. Często tym dolegliwościom towarzyszą obfite, zimne poty i silny lęk. U osób w starszym wieku i chorujących na cukrzycę objawy zawału mogą być mało typowe np. w postaci duszności lub zasłabnięcia.

Ważne jest aby nie lekceważyć bólów w klatce piersiowej i jeżeli trwają one powyżej 20-30 min należy wezwać karetkę pogotowia ratunkowego.

 

Nowoczesne i najskuteczniejsze leczenie zawału serca polega na wykonaniu

zabiegu koronarografii i angioplastyki naczyń wieńcowych.

Koronarografia jest badaniem inwazyjnym, które umożliwia uwidocznienie tętnic wieńcowych. W czasie zabiegu przy użyciu specjalnych cewników wprowadza się do tętnic środek kontrastowy. To pozwala na zobrazowanie stanu krążenia wieńcowego i zlokalizowanie zamkniętej lub krytycznie zwężonej tętnicy odpowiedzialnej za zawał.

Jeżeli przyczyna zawału zostanie zlokalizowana można wykonać próbę udrożnienia i poszerzenia tętnicy. Taki zabieg to angioplastyka wieńcowa .

Angioplastyka wieńcowa polega na wprowadzeniu do zwężonej tętnicy specjalnego cewnika balonowego i rozprężeniu balonika w obrębie istniejącego zwężenia . W efekcie dochodzi do poszerzenia światła naczynia. W celu zmniejszenia ryzyka nawrotu zwężenia w poszerzane miejsce wszczepia się stent, czyli metalową protezę o kształcie sprężynki, która podtrzymuje ścianę naczynia.

Niekiedy zmiany w tętnicach wieńcowych są bardzo zaawansowane lub dotyczą

szczególnych obszarów a wówczas najlepszą metodą leczenia jest pomostowanie aortalno-wieńcowe (zwane potocznie operacją wszczepiania by-passów).

Jednak stosunkowo duże bezpieczeństwo i skuteczność zabiegów angioplastyki przezskórnej sprawia, że jest to najczęściej stosowana metoda inwazyjnego leczenia zawału serca.

Najważniejszy w leczeniu zawału serca jest czas w jakim pacjent z bólem w klatce piersiowej zgłosi się do lekarza .

Im mniej czasu upłynie od początku objawów do włączenia leczenia tym mniejsze będzie uszkodzenie serca .

Jeżeli chory zgłasza się do lekarza po upływie 24 godzin od początku bólu zawałowego uszkodzenie serca w większości wypadków jest już nieodwracalne i leczenie inwazyjne nie przynosi istotnych korzyści . W takiej sytuacji lekarz po ocenie stanu klinicznego chorego, zapisu ekg i wyników badań krwi może odstąpić od zabiegu .

 

Pierwsza doba zawału jest okresem najtrudniejszym i obarczonym najwyższym ryzykiem. Wówczas może dojść do groźnych powikłań, w tym zaburzeń rytmu serca czy wystąpienia ostrych objawów niewydolności serca. W tym czasie pacjent przebywa na sali intensywnego nadzoru kardiologicznego, gdzie stale kontroluje się jego parametry życiowe, takie jak ciśnienie tętnicze i saturację (wysycenie krwi tętniczej tlenem), oraz monitoruje się zapis pracy serca. Pacjent otrzymuje również leki zapobiegające ponownemu zamknięciu tętnicy oraz leki przeciwniedokrwienne i stabilizujące blaszki miażdżycowe.

 

Kolejne dni hospitalizacji to czas przeznaczony na wykonanie dalszych badań oceniających stopień uszkodzenia serca, stan układu krążenia, ustalenie dawek leków, jakie chory będzie przyjmował w domu, oraz rozpoczęcie rehabilitacji.

 

Jeśli zawał jest niepowikłany, to uruchamianie pacjenta, czyli wczesną rehabilitację, rozpoczyna się już w drugiej dobie zawału.

 

Uruchamianie prowadzi się pod okiem wykwalifikowanego fizjoterapeuty, który kontroluje reakcje pacjenta na wysiłek, sprawdza tętno i ciśnienie przed, w trakcie i po wysiłku. Początkowo wykonuje się proste i mało obciążające ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia małych, następnie większych grup mięśniowych oraz ćwiczenia ruchowe i rozluźniające . Stopniowo zwiększa się zakres aktywności oraz wydłuża dystans chodu, a od 5-6 doby pacjent może już swobodnie

spacerować po korytarzu i wchodzić na pierwsze piętro.

 

Leczenie szpitalne niepowikłanego zawału serca trwa zwykle około tygodnia. Przy wypisie chory otrzymuje recepty na niezbędne leki oraz zalecenia dotyczące dalszego leczenia i postępowania oraz jest kierowany na dalszą rehabilitację stacjonarną .

 

Jakie są następstwa zawału serca

• Zmniejszenie kurczliwości serca – zawał serca wiąże się z martwicą komórek mięśnia sercowego które są zastępowane, w trakcie gojenia, przez tkankę łączną . Tkanka ta nie ma zdolności do skurczu dlatego też zdolność serca do skurczu może ulec zmniejszeniu . W następstwie tej sytuacji serce nie pompuje krwi wystarczająco sprawnie co może doprowadzić do wystąpienia objawów niewydolności serca takich jak duszność , obrzęki kończyn,czy zmniejszenie tolerancji wysiłku

• Zaburzenia rytmu serca- Powstanie blizny pozawałowej w obrębie mięśnia sercowego może prowadzić do nieprawidłowego przewodzenia impulsów elektrycznych w sercu które odpowiadają za jego miarową pracę . Taka sytuacja może wywołać różne rodzaje niemiarowości rytmu serca, które mogą być groźne dla zdrowia. Jeżeli po zawale serca odczuwasz nierówne bicie serca poinformuj o tym fakcie lekarza !

• Zaburzenia nastroju, zespoły lękowe i ryzyko depresji – zawał serca uszkadza nie tylko serce. Osoby po zawale serca mogą również odczuwać obniżenie nastroju, przygnębienie oraz nasilone uczucie lęku związane z przebytą chorobą . Jeżeli objawy te występują w znacznym nasileniu należy zasięgnąć pomocy psychologa lub psychiatry ponieważ taka sytuacja zwiększa zagrożenie ponownym incydentem sercowym.

 

Jak możemy zapobiec nawrotom choroby i kolejnym zawałom serca.

 

Choroba wieńcowa i przebyty zawał serca nie muszą być równoznaczne z pogorszeniem jakości życia, ograniczeniem sprawności czy koniecznością rezygnacji z pracy zawodowej. Odpowiednie postępowanie niefarmakologiczne i właściwie dobrane leczenie mogą sprawić ,że samopoczucie chorego i jakość jego życia mogą stać się lepsze niż przed początkiem choroby . Jednak aby tak się stało Pacjent powinien radykalnie zmienić swoje podejście do choroby i leczenia .

Podstawą zachowania dobrego samopoczucia , poprawy jakości i długości życia jest postępowanie niefarmakologiczne.

 

1. Kontrola masy ciała

   Otyłość to istotny czynnik ryzyka chorób układu krążenia. Osoby z nadmierną masą ciała częściej umierają

   z powodu chorób układu krążenia. Równie istotne jak ilość tkanki tłuszczowej jest jej rozmieszczenie w organizmie. Wyniki dużych analiz wskazują, że szczególnie groźna jest tkanka tłuszczowa trzewna zlokalizowana w jamie brzusznej. Nadmiar tkanki tłuszczowej trzewnej zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy, zaburzeń gospodarki lipidowej i nadciśnienia tętniczego. Ilość tkanki tłuszczowej trzewnej koreluje z obwodem pasa. Dla populacji Europejskiej przyjęto normę obwodu pasa 80 cm dla kobiet i 94 cm dla mężczyzn. Obwód pasa powyżej tych wartości (otyłość brzuszna) istotnie zwiększa ryzyko rozwoju chorób układu krążenia.

   Prawidłową masę ciała obliczamy biorą pod uwagę wzrost pacjenta jest to tzw wskaźnik BMI

   BMI = masa ciała/(wzrost)²

   Prawidłowe BMI mieści się pomiędzy 18,5 a 25 kg/m2.

   Jeżeli Twoje BMI przekracza 25 kg/m2 to masz nadwagę.

   Przy BMI 30 kg/m2 rozpoznajemy otyłość.

 

2. Prawidłowa dieta

   Dieta po zawale serca powinna być dostosowana do okresu choroby W pierwszych dniach po zawale należy wykluczyć z diety produkty zawierające kofeinę (kawa, czarna herbata, cukierki zawierające kofeinę) oraz napoje energetyczne. Posiłki powinny być spożywane 5-6 razy dziennie, ostatni 3 godziny przed snem. Ilość płynów przyjmowana w ciągu dnia powinna wynosić około 2 litrów.

   Aby odżywianie mogło nas wspomagać w powrocie do zdrowia i pełniej sprawności oraz zmniejszać ryzyko nawrotów choroby , należy uwzględnić poniższe zalecenia :

• Ograniczenie spożywania nasyconych kwasów tłuszczowych -czyli tłuszczu pochodzenia zwierzęcego.

• Ograniczenie do minimum lub całkowite zaprzestanie spożycia trans kwasów tłuszczowych (wyroby cukiernicze, cukierki, ciastka, batony).

• Spożywanie pełnoziarnistych produktów zbożowych zamiast pieczywa z mąki białej ( wysokooczyszczonej).

• Zwiększenie spożycia warzyw i owoców.

• Spożywanie ryb morskich przynajmniej 2-3 razy w tygodniu.

• Ograniczenie spożycia soli do 3,5 g dziennie (płaska łyżeczka). Sól kuchenną można zastąpić ziołami.

• Zakaz spożywania słonych i tłustych przekąsek (chipsy, chrupki, pop corn) oraz dań typu fast food( hamburgery, hot-dogi, zapiekanki).

• Włączenie do diety oliwy z oliwek i innych olejów roślinnych, orzechów, suszonych owoców.

 

3. Regularna aktywność fizyczna

   Systematyczna aktywność fizyczna stanowi jeden z najlepszych leków, jakie istnieją w kardiologii.

   Regularny wysiłek fizyczny korzystnie wpływa na wydolność fizyczną, sprawność ogólną, obniża masę ciała, obniża poziom cholesterolu, normalizuje poziom cukru, u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym obniża wartości ciśnienia. Wysiłek fizyczny powoduje zmniejszenie zapotrzebowania mięśnia sercowego na tlen, przy tej samej intensywności kolejnych wysiłków. Trening fizyczny korzystnie wpływa na stan psychiczny, obniża poziom lęku i depresji, poprawia jakość życia.

   W profilaktyce i leczeniu chorób serca zalecana jest regularna aktywność fizyczna o umiarkowanym natężeniu przez przynajmniej 30 minut dziennie przez wszystkie dni tygodnia. Ćwiczenia można wykonywać wielokrotnie w ciągu dnia w cyklach 5–15-minutowych.

   Idealną sytuacją jest gdy pacjent bezpośrednio po zawale jest kierowany na rehabilitację kardiologiczną . To pozwala na wdrożenie nadzorowanego przez specjalistów zestawu ćwiczeń dobranych indywidualnie do pacjenta.

   Pierwsze dni po wypisie ze szpitala to na ogół czas spacerów ze stopniowo wydłużanym dystansem i czasem trwania. Docelowy czas trwania spacerów wynosi około 30 minut codziennie, a osiąga się go zwykle po 6-8 tygodniach od zawału.

    

4. Zaprzestanie palenia papierosów

   Palenie tytoniu to jeden z najlepiej udokumentowanych czynników ryzyka chorób układu krążenia i wielu chorób nowotworowych.

   Palenie tytoniu zwiększa częstość pracy serca, podnosi ciśnienie tętnicze i istotnie zwiększa ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych. Dym papierosowy i substancje smoliste przyczyniają się do uszkodzenia płuc i pogorszenia ich wydolności. Osoba paląca papierosy ma dwukrotnie większe ryzyko zgonu z powodu choroby układu krążenia niż równolatek niepalący papierosów.

   Palenie tytoniu szkodzi Twojemu sercu, przyczynia się do postępu miażdżycy, rozwoju chorób płuc i chorób nowotworowych.